Οι δημόσιοι υπάλληλοι σε αριθμούς...

Πολύς λόγος έχει γίνει για τον αριθμό όσων εργάζονται στο δημόσιο. Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι «λίγοι»: περίπου 750.000. Άλλοι επιμένουν ότι, όσοι κι αν είναι, η ανορθολογική κατανομή τους στα διάφορα πόστα καθιστά το κράτος «αντιπαραγωγικό, αναποτελεσματικό». Και μια Τρίτη Κατηγορία υπολογίζει τους δημοσίους υπαλλήλους στο 1.000.000, θεωρώντας τους «πολλούς».

Το κείμενο αυτό, λοιπόν, είναι αφιερωμένο σε αυτήν την Τρίτη Κατηγορία. Απευθύνεται, δε, σε όσους φλερτάρουν με την υιοθέτηση της άποψης ότι οι απασχολούμενοι στην κρατική μηχανή συγκροτούν ένα «υπερτροφικό», «υπερφυσικών διαστάσεων», «σοβιετικού τύπου», «από άλλον πλανήτη» δημόσιο, μεγαλύτερο από οποιασδήποτε άλλης χώρας της «Δύσης», συγκρινόμενο μόνο με της Κούβας, και με υπέρογκο μισθολογικό κόστος, το οποίο συνδέεται -από κοινού με άλλους παράγοντες – , με σχέση αιτίου-αιτιατού, με το δημόσιο χρέος.

Για καιρό αναρωτηθήκαμε: ποιά είναι η κοσμογονικής σημασίας απάντηση στο υπαρξιακού χαρακτήρα ερώτημα που ταλανίζει το έθνος; Ώσπου ψάξαμε και βγάλαμε μια άκρη: θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η Τρίτη Κατηγορία δίνει την απάντηση που ανταποκρίνεται περισσότερο στην πραγματικότητα. Όντως, οι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα, στο σύνολό τους – στενού και ευρύτερου, μόνιμοι, με σύμβαση ορισμένου και αορίστου χρόνου, με σχέση ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου, σε θέσεις οργανικές και μη, σε Υπουργεία, ΔΕΚΟ, ΟΤΑ, δημόσιες υπηρεσίες, σχολεία, νοσοκομεία, κλπ – είναι 1.000.000: για την ακρίβεια ήταν 1.022.000 το 2008.

Περίπου 1.000.000, ναι. Ωστόσο, μπορεί ένα νούμερο από μόνο του να μας οδηγήσει σε ορθά συμπεράσματα; Νομίζουμε πως όχι. Οι αριθμοί σκέτοι, όταν δεν συνοδεύονται από περισσότερα στοιχεία, έστω από άλλους αριθμούς για παρέα, στέκουν και χάσκουν χωρίς να μας δίνουν καμιά απολύτως χρήσιμη πληροφορία. Αν, μάλιστα, μείνουν για πολύ καιρό έτσι, χωρίς εμείς να αντιληφθούμε τη ρηχότητά τους, αρχίζουν να το παίρνουν απάνω τους, να μας χλευάζουν και να χασκογελούν, πεπεισμένοι πως μας πείθουν για την αλήθειά τους.

Μια πιο ολοκληρωμένη θεώρηση των πραγμάτων αποκαθιστά την Αλήθεια. Οι δημόσιοι υπάλληλοι στην Ελλάδα ήταν, το 2008, 1.022.000 σε σύνολο 4.582.500 εργαζομένων (σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα). Αυτό μας κάνει το 22% επί του συνόλου των εργαζομένων, σχεδόν 1 στους 4. Είναι «πολλοί»; Πρόκειται για ένα ερώτημα που ο καθένας θα απαντήσει για τον εαυτό του. Εμείς εδώ απλώς θα σας πούμε αν είναι περισσότεροι απ ’ ότι στις άλλες χώρες της Ευρώπης και του «πολιτισμένου κόσμου».

Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (στοιχεία διαφορετικών ετών ανά χώρα, από το 2006 ως το 2009), η Ελλάδα αναλογικά έχει περισσότερους εργαζομένους σε κρατικούς φορείς από: το Λουξεμβούργο με 11%, την Πορτογαλία, με 13%, τη Γερμανία και την Ιταλία με 14%, την Ισπανία και την Ελβετία με 15%, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ με 16%, την Κύπρο και την Ιρλανδία με 18%, τον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο με 20%, ίσους με τη Σλοβακία, και λιγότερους από: την Εσθονία με 24%, τη Φινλανδία με 26%, την Ολλανδία με 27%, τη Σλοβενία με 28%, τη Γαλλία με 29%, τη Μάλτα και το Βέλγιο με 31%, τη Δανία με 32%, τη Νορβηγία και τη Σουηδία με 34%.

Παρ’ ότι δεν φιλοδοξούμε να επεκταθούμε στο ζήτημα πόσοι πρέπει να είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, επιτρέψτε μας να παρατηρήσουμε ότι: i) οι χώρες που λειτουργούν με περισσότερους από της Ελλάδας αποτελούν χώρες σε καλύτερη οικονομική κατάσταση από τη δική μας, ενώ ii) κατά πολύ λιγότερους διαθέτουν μεταξύ άλλων οι δύο μοναδικές χώρες της ΕΕ που χρειάστηκαν τη βοήθεια του ΔΝΤ.

Επομένως, δικαιούμαστε να ισχυριστούμε ότι τα σχήματα «πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι -> μεγάλο δημόσιο χρέος» και «λιγότεροι δημόσιοι υπάλληλοι -> βιώσιμο δημόσιο χρέος» δεν συνιστούν νομοτελειακώς ισχύοντα μοντέλα, όπως δίδεται καμιά φορά η εντύπωση στη δημόσια συζήτηση. Επίσης, θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως μια χώρα με κρίση χρέους θα όφειλε να μειώσει το μισθολογικό κόστος τού δημοσίου, ενώ, αντίστοιχα, κράτη σε καλή οικονομική κατάσταση «δικαιούνται», έχουν το περιθώριο να συντηρούν πολλούς εργαζομένους σε αυτά – κάτι τέτοιο θα γινόταν κατανοητό. Αντ’ αυτού, όμως, η θέση που συνεχώς επαναλαμβάνεται είναι ότι η Ελλάδα έχει τους περισσότερους κρατικούς υπαλλήλους από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, και ότι η μείωσή τους αποτελεί ζήτημα αρχής μάλλον, παρά τρέχουσα ανάγκη.

Γιατί όμως αυτή η επίμονη άρνηση της πραγματικότητας από ορισμένους; Μόνο να μαντέψουμε μπορούμε. Κάποιοι εκτός κυβέρνησης ίσως επηρεάζονται από νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις. Άλλοι, εντός κυβέρνησης, ενδεχομένως σκέφτονται πως, αν παραδεχτούν ότι ο αριθμός των απασχολουμένων -ως συνόλου- σε δημόσιες υπηρεσίες κινείται σε φυσιολογικά πλαίσια, θα πρέπει επίσης να ομολογήσουν τα λάθη τού κόμματός τους κατά την παρελθούσα 30ετία: πρωτίστως, την ανορθολογική κατανομή τού ανθρωπίνου δυναμικού στους διάφορους τομείς αλλά και την αποτυχία των κυβερνήσεων να δημιουργήσουν -ως σοσιαλιστικές- ένα κράτος οικονομικά εύρωστο, ικανό να δώσει -αξιοκρατικά- απ’ ευθείας δουλειές σε περισσότερους πολίτες, χρήσιμους στην κοινωνία, όπως συμβαίνει π.χ. στη χώρα-πρότυπο του Πρωθυπουργού, τη Δανία («Στόχος μας η Ελλάδα να γίνει η Δανία του Νότου»).

Πολλά ακόμη θα μπορούσαν να ειπωθούν, αλλά καλύτερα να βάλουμε μια τελεία. Ενδεχομένως κάποια από τα συμπεράσματα στα οποία καταλήξαμε να είναι λανθασμένα, ωστόσο αυτό δεν έχει και τόση σημασία. Σκοπός μας ήταν να παρουσιάσουμε τα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, μιας και το ζήτημα ανοίγει σχεδόν καθημερινά στα ΜΜΕ, χωρίς ποτέ να δίνεται ικανοποιητική απάντηση. Όλα τα υπόλοιπα που γράφτηκαν ήταν απλώς η γαρνιτούρα. Όσο για τα συμπεράσματα, αυτά είναι πάντα δικά σας.

Μια ματιά στα αποτελέσματα της περσινής απογραφής

Σύνολο απογραφέντων

Με βάση τα στοιχεία που είχαν συγκεντρωθεί έως 29/7/2010 (ώρα 11:37) το σύνολο των μοναδικών απογραφέντων ήταν 768.009 άτομα.

Απογραφέντες κατά ηλικία

Ηλικία              Αριθμός Υπαλλήλων

Μεγ. των 60           43.743
50-60                    168.958
40-50                    258.280
30-40                    205.277
20-30                      86.246
Κάτω των 20            4.174


Απογραφέντες ανά κατηγορία εκπαίδευσης

Βαθμίδα Εκπ/σης            Αριθμός Υπαλλήλων             Ποσοστό %

ΠΕ                                            300.905                              39%
ΔΕ                                            212.574                                28%
ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ              73.305                                10%
ΥΕ                                              69.559                                9%
ΤΕ                                              66.669                                9%
ΑΝΕΥ ΚΑΤ. ΕΚΠ/ΣΗΣ         43.540                                 6%
ΔΕ ΣΥΜΠΛΗΡΩΘΗΚΕ                142                                 0%


Απογραφέντες ανά φύλο

Φύλο Αρ.                                Υπαλλήλων                     Ποσοστό %

ΑΝΔΡΑΣ                                  412.607                                54%
ΓΥΝΑΙΚΑ                                355.150                                46%




Απογραφέντες ανά σχέση εργασίας της κύριας απασχόλησης

Εργασιακή σχέση                      Αρ. Υπαλλήλων                     Ποσοστό %

ΜOΝΙΜΟΙ ΥΠAΛ ΔΗΜΟΣIΟΥ
ΔΙΚΑΣΤΙΚΟI ΛΕΙΤΟΥΡΓΟ
ΔΗΜOΣΙΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟI          625.738                                     82%


ΙΔ. ΔΙΚ. ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ     53.833                                      7%
ΙΔ. ΔΙΚ. ΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΧΡΟΝΟΥ 44. 811                                      6%
ΣΥΜΒΑΣΙΟΥΧΟΙ ΕΡΓΟΥ            14. 345                                      2%
ΑΙΡΕΤΟΙ                                         12. 609                                      2%
ΕΠΙ ΘΗΤΕΙΑ                                    7. 495                                      1%
ΩΡΟΜΙΣΘΙΟΙ/ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΟΙ 4. 614                                      1%
ΜΕΤΑΚΛΗΤΟΙ                              1.175                                          0%
ΕΜΜΙΣΘΗ ΕΝΤΟΛΗ 1                    003                                           0%
ΜΕΛΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ 493                                 0%
ΠΡΟΕΔΡΟΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒ.
ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ, ΥΠΟΔΙΟΙΚΗΤΗΣ     380                                          0%